Πέρα από τα όρια.

Αν και τα ανοίγματα με τα οποία μπορεί να ξεκινήσει μια παρτίδα στο σκάκι είναι πάρα πολλά, είναι ευκολώτερο να στρωθεί και να μελετήσει κάποιος τις αρχές πάνω στις οποίες βασίζεται το καθένα, τη λογική εκάστου δηλαδή, παρά να απομνημονεύσει χιλιάδες θέσεις. Το σκάκι δεν είναι trivial pursuit, όπου μαθαίνοντας τις απαντήσεις από 5.000 ερωτήσεις είσαι οπωσδήποτε σίγουρος για τη νίκη!

Υπάρχουν στόχοι και αρχές που πρέπει να ακολουθούνται. Οι βασικοί στόχοι στο άνοιγμα είναι ας πούμε να αναπτύξουμε τα κομμάτια μας, να αποκτήσουμε έλεγχο του κέντρου της σκακιέρας και να ασφαλίσουμε τον βασιλιά κάνοντας όσο πιο γρήγορα μπορούμε ροκέ. Οι αρχές που πρέπει να ακολουθούνται απ΄την άλλη δεν είναι τόσο λίγες όσοι οι στόχοι. Υπάρχουν βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες (π.χ. αν υπάρχει μια καλή κίνηση, θα υπάρχει και καλύτερη ή πρώτα απ΄ όλα η ασφάλεια κλπ.). Οι αρχές αυτές μας βοηθούν πάντα στο να κάνουμε τις επόμενες κινήσεις μας, εάν δεν γνωρίζουμε τη θεωρία του συγκεκριμένου ανοίγματος. Εάν δηλαδή δεν ξέρουμε ότι η καλύτερη απάντηση την δεδομένη στιγμή είναι ας πούμε να τοποθετήσουμε τον αξιωματικό στο b5, τότε βασιζόμαστε στις γενικές αρχές. Κάτι σαν τις γενικές αρχές του δικαίου. Τώρα άλλο κανόνας και άλλο αρχή. Φανερή η ομοιότητα με το δίκαιο κι εδώ! Τους κανόνες απλά δεν πρέπει ποτέ να τους παραβαίνουμε, μια και ισχύουν κάθε φορά. Κάτι σαν παγκόσμιες σταθερές, όπως θα λέγαμε στην κοσμολογία, στα μαθηματικά ή τη φυσική. Το πώς γίνεται ας πούμε το ματ με βασιλιά και βασίλισσα εναντίον βασιλιά αποτελεί έναν κανόνα. Βασική αρχή απ΄την άλλη -για αρχαρίους- είναι ότι δεν βγάζουμε νωρίς τη ντάμα στο παιχνίδι, γιατί θα χάσουμε τέμπο στη συνέχεια, προσπαθώντας να την περισώσουμε. Κι ένα σωρό άλλα.

Συχνά όμως, διαβάζοντας παρτίδες των grand masters, βλέπεις να  παραβαίνουν με απίθανο τρόπο κανόνες και αρχές. Λές κι έχουν δημιουργήσει ένα δικό τους σύστημα αρχών, κανόνων και αξιών! Μιά κίνηση που είναι αδιανόητη για τον μέτριο -με ένα μέσο elo- σκακιστή, είναι γι΄ αυτούς η κατάληξη βαθιάς ανάλυσης, που με τη σειρά της είναι αποτέλεσμα πολύχρονης εκπαίδευσης. Υπολογισμοί καταστάσεων που θα συμβούν στο μέλλον είναι βασική ικανότητα στο σκάκι και ένας GM την έχει σε μεγάλο βαθμό. Προβολή στο μέλλον θα έλεγα εγώ ή back to the future! Αυτή η σε σωστές δόσεις μίξη γνώσης, τακτικής και στρατηγικής γράφουν στη σκακιέρα αριστουργήματα (brilliant games) σκέψης και έμπνευσης που συχνά μας αφήνουν άφωνους διαβάζοντάς τα στη συνέχεια.